اکنون با مقدمهای که گفتیم به نازنین میپردازیم. این داستان بلند، در دوران پختگی نویسنده نوشته شده یعنی زمانی که نویسنده چهلوپنج سال داشته و در نویسندگی استادی کامل بوده است.
و نکتهای که در نازنین بیش از همه جلب توجه میکند شیوه روایت ماجرا است. نویسنده از روش سیال ذهن برای بیان این داستان بهره برده، اینجا باید گفت داستایوفسکی پیشگام شیوه جریان سیال ذهن بوده است. در این شیوه به زندگی روانی شخصیتها بیشتر اهمیت داده میشود. استفاده از این روش در این داستان شاید به این علت است که راوی خودش پریشانحال است و از همان ابتدا ما این پریشانی را میفهمیم، زیرا در آغاز داستان اینطور آمده است:
«... اما فعلاً صحبت سر چیز دیگری است... مدام راه میروم و راه میروم و میخواهم مسئله را برای خودم روشن کنم. شش ساعت تمام است که میخواهم سر دربیاورم؛ اما عاجزم از جمعوجور کردن افکارم. شاید دلیش این است که مدام راه میروم و راه میروم...»
با خواندن پاگراف آغازینِ داستان، شما متوجه میشوید که راوی مشوش و نگران است. او میخواهد بداند چرا چنین اتفاقی افتاده، راوی خودش را برتر از آن میبیند که کسی بخواهد در حقش چنین کاری بکند. از نظر او چنین تنبیهی برایش خیلی بزرگ است.
راوی دارای مشکلات عدیده شخصیتی است. مردی خودخواه و خودبرتربین است. اوست که دختری مهربان و صادق را به فردی افسرده و تنها بدل میکند. لجبازی مرد تا این حد است که به تمامی و عمیقاً زندگی زن جوان را به بازی میگیرد. حقارت درونی مرد هیچگاه دست از سرش برنمیدارد و از تحقیر نزدیکترین فرد زندگیاش (همسرش) لذت میبرد.
از این جهت نازنین داستان آدمهایی را روایت میکند که مستأصل و درماندهاند و روح و روانی رنجیده و ترسخورده و زخمی دارند.
این روح زخمی حالا با حقیقتی بزرگ روبهرو شده است و میخواهد مسایل را واکاوی کند تا از همهچیز سردربیاورد. از این جهت مرد گیج شده و قصد دارد با بررسی رفتار خود و همسرش متوجه چیزهایی بشود که تاکنون از آن غافل مانده بود.
شخصیت زن نیز چندلایه و عجیب است و در عین حال از سختیهایی که تحمل میکند چیزی نمیگوید. او بیمار میشود چون زندگی خوبی نداشته و همسرش مدام در پی تحقیرش برمیآید. در نهایت این مرد است که زندگیاش را تمام و کمال میبازد، هرچند که در ظاهر امر زندگی بسیار خوبی هم دارد.
و در آخر نازنینِ داستایوفسکی اثری جمعوجور است که فقط با پرداخت چند شخصیت نوشته شده و حتی برای شخصیتها نامی نیز انتخاب نشده است؛ اما از آن دست آثاری است که اگر بخوانیدش قطعاً فراموش نخواهی کرد.
نظرات
0