متأسفانه در کشور ما با وجود سابقه تاریخی و فرهنگ غنی ایرانی و اسلامی، به صورت اصولی به این مقوله پرداخته نشده و یا حتی این ادب اجتماعی بنا به دلایلی چند رو به فراموشی گذاشته است.

ادب حکم می‌کند اگر شخصی تخلف یا تخطی‌ای کرد باید عذر خواهی کند. متأسّفانه برخی بنا به دلایلی از جمله غرور و تکبر بیجا حاضر به عذرخواهی نیستند.

برخی از مدیران یا رؤسا و کارکنان ادارات یا ارگان‌ها اگر در راستای انجام وظیفه‌شان کاستی وجود داشته باشد حاضر به عذرخواهی از مردم نیستند و فکر می‌کنند اگر معذرت خواهی کنند غرورشان پایمال شده و وجهه اجتماعی‌شان مختل می‌شود.

ما مردم هم در این مهم سهیم هستیم و باید این آداب را در خانه و خانواده فرهنگ‌سازی کنیم و به خود بقبولانیم که اگر اشتباهی از ما سرزد اظهار پشیمانی و عذرخواهی کنیم

و اگر شخصی عذرخواهی کرد پذیرایش باشیم نه اینکه یکدنده و لجوج شخص معذور را پس بزنیم. باید کاری کنیم که این فرهنگ در سراسر جامعه نهادینه شود. خاصه آنجا که کارها با حیات و رفاه مردم سروکار دارد و مسئولیت اجتماعی هر فرد در قبال دیگران و جامعه، می‌طلبد که با دقتی بسیار تن به کار دهد و از مشورت و تخصص دیگران استفاده کند و در صورت خطا، عذرخواهی کند.

این فرهنگ را می‌توان در بسیاری از جوامع پیشرفته مشاهده کرد. امروزه در بسیاری از جوامع اگر در راستای خدمات رسانی به مردم خللی وارد شد وزير یا حتی نخست وزیر آن کشور از مردم عذر خواهی می‌کند حتی در برخی موارد وزیر یا مسئول مربوطه استعفا می‌دهد و دیگر هیچ پست و مقامی را نمی‌پذیرد.

برخلاف این فرهنگ مترقی، در کشور ما، روزانه بسیاری از پروازها، سرویس‌های حمل و نقل و خدمات با تأخیر و کم کاری و بدعهدی عمل می‌کنند و نه تنها مسئول مربوطه حاضر به عذرخواهی نیست بلکه با حالتی توأم با غرور و طلبکارانه، دیگری را مقصر می‌داند و به راحتی از کنار آن می‌گذرد. بگذارید برخلاف این روحیه، نمونه‌ای را مثال بزنم که باید برخی این آداب را فراگیرند؛ سرمربی تیم ملی ژاپن با وجود تلاشش در مرحله گروهی و پیروزی در چند بازی بالاخره شکست خورد و از این مرحله حذف شد. ایشان ٣ دقیقه مقابل مردم کشورش تعظیم کرد و پوزش طلبید. روی دیگر سکه سرمربی تیم ملی کشورمان است که با شناخت دقیق از خلقیات آسیب دیده ایرانی، با وقاهت تمام بعد از شکست مقابل انگلیس در دوحه قطر به تماشاچیان توهین کرد و از این باب آسوده خاطر بود که اگر توهین کند فدراسیون ایشان را توبیخ نمی‌کند در صورتی که رئيس فدراسیون می‌بایست بخاطر این رفتار ناپسد و دور از ذهن از ملت شریف ایران عذرخواهی می‌کرد که متأسفانه این کار را نکرد و به دلایلی نامقبول، از او حمایت کرد.

از طرفی می‌بینیم در برخی کشورها اگر ساعتی یک پرواز تأخیر داشته باشد مسئولان به صورت ویژه از مسافران عذرخواهی و وسایل آسایش و راحتی ایشان را فراهم می‌کنند، اما در ایران خلاف آن رخ می‌دهد. این در صورتی است که اگر به خود بقبولانیم که عذرخواهی، نه تنها عزت نفسمان را از بین نمی‌برد، بلکه مردم عزیز را از مسئولان‌شان راضی و خوشنود می‌کند و به ایشان دلگرم می‌شوند، آنگاه شاید با روی دیگری از این غایب بزرگ در دستگاه دیوانی‌مان روبرو می‌شدیم.

اگر می‌خواهیم جامعه‌ای توأم با آرامش و فرهنگ داشته باشیم باید عذرخواهی کردن را تمرین کنیم و پذیرای پوزش دیگران هم باشیم و دست از غرور بیجا برداریم.

محمدحسین ماحوزی

دیار نخل و دریا استان بوشهر