به گزارش نشریه دریاکنار و نقل از روابط عمومي سازمان نقشه برداري، بر اساس گزارش مركز لرزه نگاري كشوري مورخ ۱۱ تير ماه زمين لرزهاي با بزرگي ۶,۱ در عمق ۱۰ كيلومتري زمين بندر خمير را لرزاند. چندين پسلرزه با بزرگي ۳.۱ تا ۴.۷در منطقه رخ داد و در ساعت ۰۳:۵۴ زمين لرزهاي با بزرگي ۵.۹ در همين منطقه (نزذيك به بندركنگ) در عمق ۲۸ كيلومتري رخ داده ويك دقيقه بعد آن، زلزلهاي ديگر با بزرگي ۶.۱ در عمق ۲۶ كيلومتري رخ داد.
نگاره-۱ رومركز زلزله برگرفته شده از مركز لرزه نگاري كشور است
تكتونيك و ژئوديناميك منطقه:
مطالعه تاريخچه لرزه خيزي گستره رسوبي ساختاري زاگرس حكايت از رويداد زمين لرزههاي ويرانگر در اين منطقه دارد كه بارها باعث ويراني و تخريب شهرها و روستاهاي اين گستره شده است. وجود گسلهاي بنيادي جنبا و بزرگ راين پهنه مانند گسلهاي زاگرس جوان، زاگرس مرتفع، پيشاني كوهستان، پيش ژرفاي زاگرس، كازرون، برازجان، اردل و بسياري گسلهاي فعال پوشيده ديگر باعث لرزهخيزي بالاي اين پهنه شدهاند و در طول تاريخ ضمن جنبش مجدد خود عامل زمين لرزههاي خسارت باري در بخشهاي مختلف اين گستره بودهاند به گونهاي كه شهرهاي اهواز، همدان، شيراز، جزيره هرمز، بندرعباس، دشت سيلاور، شهرهاي ياز استان كردستان، حاجي آباد فيروزآباد، نواحي بسيار ديگري، بارها طي زمين لرزه هاي تاريخي و سده اخير لرزيده و خسارت ديدهاند. تاريخجه لرزهخيزي زاگرس نشان دهنده تمركز بالاي رومركز زمين لرزههاي رويداده در اين پهنه است. به گونهاي كه در مقايسه با ساير نواحي ايران داراي بيشترين فراواني بوده و در تمام سطح اين گستره پراكنده ميباشند. وجود ضخامت زيادي از رسوبات بر روي پي سنگ پركامبرين زاگرس باعث شده است كه بسياري از گسلهاي پي سنگي و فعال زاگرس در زير اين پوشش رسوبي مخفي بمانند.
استان هرمزگان بر اساس تقسيم بندي زمين شناسي ـ ساختاري ايران گسترهاي است كه از شمال به زون ايران مركزي- از غرب و شمال غرب به واحد ساختاري زاگرس مرتفع، از شرق به واحد ساختاري زاگرس چين خورده و از جنوب شرق به واحد ساختاري مكران و از جنوب به خليج فارس محدود ميگردد. واحد ساختاري زاگرس يكي از واحدهاي اصلي و عمدهاي است كه قسمت عمده استان هرمزگان در اين زون واقع شده است.
۳- نتايج حاصل از مدلسازي دادههاي شبكه ايستگاههاي دائمي ژئوديناميك ايران:
مشاهدات و اندازهگيريهاي مربوط به شبكه ايستگاههاي دائمي ژئوديناميك سازمان نقشه برداري كشور و تحليل نتايج مربوطه نشانگر آن است كه نرخ كوتاه شدگي در جنوب شرقي زاگرس حدود ۳±۹ ميليمتر در سال ميباشد. در حاليكه درشمال غربي زاگرس اين نرخ به حدود ۳ تا ۵ ميليمتر درسال ميرسد. بردارهاي سرعت حاصل از پردازش دادهها همچنين بيانگر آن است كه كوتاه شدگي به طور يكنواخت درعرض زاگرس توزيع نشده است. درشمال غرب زاگرس كوتاه شدگي عمدتاً به گسل لبه كوهستان جائي كه محل تجمع زمينلرزههاي بزرگ نيز ميباشد، محدود ميگردد.
نتايج حاصل از مدلسازي ميدان سرعت نشان دهنده نرخ همگرايي ۲۲ ميلمتر درسال بين دو صفحه عربي و اوراسيا در محل رخداد است.{نگاره۲) همچنين مدلسازي سرعت نسبت به صفحه ايران مركزي بهعنوان چارچوب مختصات مرجع نشان ميدهد كه در گستره خليج فارس نرخ حركت ايستگاهها بين ۸-۶ ميليمتر در سال است. بر اساس نتايج ميدان استرين رژيم تكتونيكي منطقه داراي نرخ لرزهاي بالا با مولفه غالب فشارشي و مولفه كششي minor ميباشد. نرخ استرين برشي در محدوده رخداد بر اساس نقشههاي تهيه شده از مدلسازي سرعت شبكه ايستگاههاي دائمي ژئوديناميك در محدوه ۸۰ تا ۸۵نانو استربن در سال است كه جز طبقه بندي با خطر بالاي لرزه اي است.
نگاره۲- ميدان سرعت ومدل حركت منطقه نسبت به صفحه اوراسيا
نتيجه گيري
كشور ايران به عنوان بخشي از كمر بند كوهزايي آلپ- هيماليا همواره از زلزله خيزي بالايي در طول تاريخ برخوردار بوده است، بهگونهاي كه بخشهاي مختلف كشور توسط زمين لرزههاي ويرانگر متعددي پوسته تخريب شده است و اين پديده طبيعي به عنوان مهمترين بلاي طبيعي كشور محسوب ميشود. زمين لرزه بازتاب يك رويداد زمين شناختي است كه بصورت جنبش در سطح زمين ظاهر ميشود. گسيختگي در پوسته جامد زمين كه بدليل جنبشهاي برشي در دو سوي گسلها روي ميدهد عامل اصل بروز زمين لرزه بوده و پيامد مستقيم انباشتگي تنشها در پي جا به جايي ورقههاي زمين ساختي نسبت به يكديگر ميباشد. در اين تنشهاي فشار شيء ناشي از بازشدگي درياي سرخ و حركت ورقه آفريقا –عربستان در راستاي شمال-شمال خاوري و نيز حركت ورقه هند در راستاي شمال-شمال باختري موجب حركت و جابجايي نسبت متفاوت در پوستهها و قطعات گوناگون قارهاي و اقيانوسي ايران ميشود و درنتيجه عامل فراواني زمين لرزههاي در ايران است
زمين لرزهها ميتوانند با همديگر بر هم كنش داشته باشند و اين موضوع ميتواند منجر به توالي زمين لرزهها وخوشهبندي و رخداد پس لرزهها گردد. برانگيختگي تنش بدين صورت است كه گسلها به تنشي كه از گسلها يا زمين لرزههاي مجاور دريافت ميكنند؛ پاسخ ميدهند. حركت بلوكهاي دو طرف يك گسيختگي باعث ايجاد تغيير در تنش ايستايي محيط اطراف آن ميشود. اين تغيير تنش روي سطوح گيرنده اطراف گسيختگي داراي دو مؤلفه نرمال و برشي ميشود. وقوع زمين لرزه نزديك به هم در زمان و مكان كه به صورت خوشهاي لحاظ ميشود براساس تئوري انتقال تنش و اثر متقابل آن محاسبه ميشود، تنش انباشته شده در روي يك گسل به عنوان كليداصلي به منظور آغاز گسيختگي در نظر گرفته ميشود و در هنگام وقوع زلزله به سادگي از بين نميرود. تنش آزاد شده از يك گسل هر چند اندك، ميتواند تنش را روي گسلهاي مجاور و نزديك تا صد كيلومتر افزايش يا كاهش دهد و باعث ايجاد گسيختگي و زلزله يا تأخير درزمان رخداد شود. براي اين منظور نرخ بلند مدت تنش تكتونيكي بر روي يك گسل فعال بايد مشخص باشد. انتقال تنش مثبت (يعني افزايش تنش) ميتواند چرخه لرزهاي گسل را به طور موقت اصلاح كند و زلزله بعدي را با يك دوره زماني T پيش ببرد و بر عكس كاهش تنش باعث تأخير در گسيختگي و زمان وقوع زلزله ميشود(دوران آرامش).
زمبن لرزه ا ي با بزرگاي ۵.۲در ساعت ۱۰:۳۶ بنجشنبه مورخ ۲۵ خرداد ماه در استان هرمزگان حوالي بندر چارك رخ داد. اين زمينلرزه در۲۸ كيلومتري كوه خرد، ۱۹ كيلومتري جناح و۱۷ كيلومتري بندر چارك (هر سه در استان هرمزگان) به وقوع پيوست. در نگاره ۳ زمين لرزه ۲۵ خرداد در سمت غرب و زمين لرزه هاي ۱۱ تير ماه در سمت شرق مشامده ميشود ونشان ميدهد كه احتمالا زمين لرزه اول سگمنت ديگري از گسل پبش ژرفاي زاگرس را مورد چكانش قرار داده است.
نگاره۳- پراكندگي رخ داد هاي اصلي وپس لرزه هاي آنها برگرفته از مركز لرزه نگاري كشور
نظرات
0