۱۱ اسفند سال جاری انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری برگزار می‌شود که هم اکنون انتخابات در ایستگاه بررسی صلاحیت‌ها قرار دارد.

قانون سه مرحله برای بررسی صلاحیت‌ها پیش‌بینی کرده که مرحله نخست بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های اجرایی است که این هیات‌ها ارتباطی به شورای نگهبان ندارند، اعضای آن ۱۱ نفر از شخصیت‌های حقوقی و معتمدان محلی هستند و هیات‌ها در فرمانداری‌ها و حوزه‌های انتخابیه تشکیل می‌شود این هیات ها طی ۱۵ روز صلاحیت ها را بررسی کردند.

مرحله دوم بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های نظارت استانی است، اعضای این هیات‌ها توسط هیات مرکزی نظارت بر انتخابات تعیین می‌شوند، طبق قانون هر داوطلبی که نسبت به نتایج هیات‌های اجرایی شکایت داشته باشد به هیات‌های نظارت اعلام می کند و هر داوطلبی هم به نتایج هیات‌های نظارت شکایت داشته باشد به شورای نگهبان رجوع خواهد کرد. بنابراین شورای نگهبان نظر نهایی را در خصوص صلاحیت‌ این افراد اعلام خواهد کرد.

هم‌اکنون این هیات‌ها در تعامل با هیات مرکزی نظارت بر انتخابات در حال بررسی صلاحیت‌ها هستند و به مدت ۵۰ روز یعنی تا روز ۱۴ دی فرصت دارند صلاحیت‌ها را بررسی و سپس به داوطلبان اعلام کنند.

آغاز بررسی شکایات داوطلبان توسط شورای نگهبان از ۱۴ دی

مرحله سوم بررسی صلاحیت‌ها در شورای نگهبان است، در این مرحله شورای نگهبان شکایات کاندیداهای رد صلاحیت‌شده را که اعتراض می‌کنند بررسی می کند، این شورا یک ماه (۳۰ روز) مهلت دارد تا به بررسی شکایات کسانی که به نتایج هیات‌های نظارت اعتراض دارند رسیدگی کند.

هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان در این زمینه گفت: طبق قانون در این سه مرحله از ۵ نهاد مرجع در مورد صلاحیت‌های افراد استعلام گرفته می‌شود که در صورت لزوم می‌توان از سایر نهادها و دستگاه‌ها نیز استعلام گرفت که اگر آن نهادها اطلاعاتی داشته باشند باید در اختیار هیات‌ها یا شورای نگهبان قرار بدهند.

سخنگوی شورای نگهبان دلیل طراحی ۳ مرحله برای بررسی صلاحیت‌ها توسط قانون‌گذار را حصول اتقان و اطمینان بیشتر عنوان و تاکید کرد: این سه مرحله پیش‌بینی شده تا حقوق مردم رعایت و فرآیندهای بررسی صلاحیت‌ها به خوبی طی شود تا حرفی نشنیده و نکته‌ای بدون توجه باقی نماند.

وی دلیل طراحی 3 مرحله برای بررسی صلاحیت‌ها توسط قانون‌گذار را حصول اتقان و اطمینان بیشتر عنوان و تاکید کرد: این سه مرحله پیش‌بینی شده تا حقوق مردم رعایت و فرآیندهای بررسی صلاحیت‌ها به خوبی طی شود تا حرفی نشنیده و نکته‌ای بدون توجه باقی نماند.

وی در خصوص تعداد ثبت‌نامی‌های این دوره انتخابات مجلس بیان کرد: حدود ۲۵ هزار ثبت‌نام کردند که تقریباً رقم بالایی است. ایران جزو معدود کشورهایی است که تعداد ثبت‌نامی‌ها انتخابات مجلس آن بالاست؛ به میزان هر کرسی در مجلس تعداد زیادی ثبت‌نام می‌کنند.

آخرین وضعیت بررسی صلاحیت داوطلبان مجلس خبرگان رهبری/ آزمون شفاهی در حال برگزاری است

بررسی صلاحیت‌ها داوطلبان مجلس خبرگان رهبری به این گونه است که از پایان مهلت ثبت‌نام، شورای نگهبان یک‌ماه فرصت دارد تا به صلاحیت‌های داوطلبان مجلس خبرگان رهبری رسیدگی کند.

صلاحیت علمی و اخلاقی، سیاسی اجتماعی، داوطلبان از مراجع قانونی استعلام شود و بعد از اینکه صلاحیت‌های اولیه غیررسمی تایید شد نوبت به بررسی صلاحیت‌های علمی داوطلبان می‌رسد. بررسی صلاحیت‌های علمی داوطلبان مجلس خبرگان رهبری توسط فقهای شورای نگهبان صورت می‌گیرد.

داوطلبان از لحاظ علمی به چند دسته تقسیم می‌شوند؛ یک دسته فاقد صلاحیت‌های علمی هستند به این معنا که ممکن است حداقل تحصیلات لازم حوزوی را نداشته باشند اما ثبت نام کرده باشند که این افراد برای طی مراحل بعدی دعوت نمی‌شوند.

تعدادی هم مسلم الاجتهادند یا اینکه نماینده دوره‌های گذشته این مجلس بودند یا از مدرسان بزرگ حوزه‌های علمیه هستند و کتاب و تالیفات دارند یا این‌که مرجع تقلید ضمناً یا صراحتاً اجتهاد آنها را تایید کرده‌اند.
طبق تبصره یک ماده ۳ قانون انتخابات خبرگان رهبری افراد فوق نیاز به تشخیص علمی فقهای شورای نگهبان ندارند.

دسته دیگر از داوطلبان عده‌ای هستند که در اجتهاد آنها تردید وجود دارد و این افراد در امتحان علمی شورای نگهبان در آبان ماه شرکت کردند.

هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان در این باره گفت: آزمون کتبی خبرگان رهبری اخیرا برگزار شد و از ۳۲۸ نفر که به آزمون کتبی دعوت شده بودند، اکثریت حضور داشتند و ۶۹ نفر هم غایب بودند، افرادی که حضور پیدا کردند، از شیعه و سنی بودند و آن‌هایی که نیاز نداشتند، طبیعتاً حضور پیدا نکردند.

وی افزود: هم اکنون آزمون شفاهی قبول شدگان آزمون خبرگان در حال برگزاری است.