آموزگار انقلاب و پیشگام تفکر نوین اسلامی



نویسنده: دکتر فردین احمدی مدیر مسئول انتشارات حوزه مشق


 
دکتر علی شریعتی، اندیشمند برجسته و مصلح اجتماعی ایران، یکی از چهره‌های ماندگار تاریخ معاصر است که با نگرش نوین خود به اسلام و جامعه‌شناسی، تأثیری شگرف بر جریان‌های فکری و مبارزات سیاسی ایران گذاشت. او که در خانواده‌ای مذهبی و آگاه پرورش یافت، از دوران جوانی با مطالعه و تدریس، راه خود را به سوی اندیشه‌ورزی و مبارزه برای عدالت اجتماعی آغاز کرد. تحصیل در فرانسه و آشنایی با متفکران برجسته‌ای چون ماسینیون و گورویچ، او را به یکی از نظریه‌پردازان برجسته زمان خود تبدیل کرد. این نوشته مروری است بر زندگی و آثار او.

۱. تولد و خانواده

- متولد ۲ آذر ۱۳۱۲ در مزینان، سبزوار.
- پدرش، استاد محمدتقی شریعتی، عالم دینی و استاد دانشگاه مشهد بود.




۲. تحصیلات اولیه و ورود به عرصه تدریس


- دوران کودکی را در مشهد گذراند و پس از دانش‌آموختگی در دانشسرای مقدماتی، به تدریس پرداخت.
- همزمان با تحصیل، در کلاس‌های پدرش شرکت می‌کرد.





۳. تحصیلات دانشگاهی و ازدواج

- در سال ۱۳۳۴ وارد دانشگاه مشهد شد و رشته ادبیات فارسی را برگزید.
- در همین سال با پوران شریعت‌رضوی ازدواج کرد.




۴. ادامه تحصیل در فرانسه

- در سال ۱۳۳۷ برای تحصیل در جامعه‌شناسی، تاریخ، و علوم اسلامی به فرانسه رفت.
- با اندیشمندان بزرگی مانند ماسینیون و ژان پل سارتر آشنا شد.




۵. فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی در دوران تحصیل

- در جنبش ملی شدن نفت به رهبری دکتر مصدق فعالیت کرد.
- به سازمان آزادی‌بخش الجزایر پیوست و مقالات متعددی منتشر کرد.
- به دلیل فعالیت‌هایش، توسط پلیس فرانسه دستگیر و زندانی شد.




۶. بازگشت به ایران و تدریس

- در سال ۱۳۴۳ به ایران بازگشت و با وجود محدودیت‌ها به تدریس و پژوهش ادامه داد.
- در حسینیه ارشاد به تدریس جامعه‌شناسی مذهبی، تاریخ شیعه و معارف اسلامی پرداخت.



۷. مبارزات و زندان
- پس از تعطیلی حسینیه ارشاد در سال ۱۳۵۲، به زندان افتاد.
- با وجود شکنجه و فشارهای ساواک، تسلیم نشد و به مبارزات خود ادامه داد.




۸. مهاجرت و درگذشت


- در سال ۱۳۵۶ به اروپا مهاجرت کرد و در ۲۹ خرداد همان سال در انگلستان درگذشت.

۹. میراث فکری و فرهنگی


- دکتر شریعتی در آثار و سخنرانی‌های خود بر بازگشت به اسلام انقلابی و تشیع حقیقی تأکید داشت.
- او عدالت اجتماعی را از مفاهیم کلیدی اسلام می‌دانست و تلاش کرد جامعه را به سمت آگاهی و تغییر هدایت کند.

شخصیت و آثار شریعتی همچنان الهام‌بخش نسل‌های مختلفی در ایران و جهان اسلام است.