بنا بر این گزارش داده‌های شرکت ریفینیتیو از ردیابی کشتی‌ها نشان می‌دهد که مشکلات مربوط به پرداخت باعث شده دستکم ۴۰ کشتی باری بزرگ در آب‌های اطراف بندرعباس و بندر امام خمینی، دو بندر بزرگ ایران، منتظر تحلیه بار خود هستند.

سازمان بنادر و دریانوردی ایران حدود یک ماه پیش گزارش داده بود که تنها در بندر «امام خمینی» ۳۷ کشتی حامل ۲/۲ میلیون تن کالا به دلیل مشکلات «اسنادی و ارزی» روی آب مانده‌اند.

مواد غذایی شامل تحریم‌های غرب علیه ایران نمی‌شود، اما تحریم سیستم مالی و بانکی ایران در عمل پرداخت به شرکت‌های بین‌المللی را با پیچیدگی و اختلال جدی روبرو کرده است.

یکی از منابع تجاری خبرگزاری رویترز ارزش کالای کشتی‌هایی که خارج از بنادر ایران روی آب مانده‌اند را بیش از یک میلیارد دلار برآورد کرده و گفته است که ایران با خسارت دیرکرد تخلیه هم روبرو است.

به نوشته بی بی سی؛ بخشی از بار این کشتی‌ها شکر است. بر اساس داده‌های سازمان بین‌المللی شکر انتظار می‌رود میزان واردات آن به ایران بین اکتبر ۲۰۲۲ تا سپتامبر ۲۰۲۳ به ۱/۱ میلیون تن برسد که اندکی کمتر از سطح واردات سال قبل از آن (۱/۳ میلیون تن) است.

به گفته کارشناسان اگر خریدار عمده شکر نتواند پول خرید آن را پرداخت کند، محصول انبار شده به صورت بالقوه در طول زمان ارزش خود را از دست می‌دهد و باید خریداری تازه پیدا کند.

پیش از این نیز سایت اکوایران نوشته بود: براساس آمار اعلام شده از سوی سازمان بنادر و دریانوردی در حال حاضر در بندر امام ٣٧ فروند کشتی با میزان بار ٢ میلیون و ٢٠٠ هزار تن در لنگرگاه بر روی آب مانده اند؛ از سوی دیگر در کنار اسکله هم ٢٠٠ هزار تن کالا در حال تخلیه است. آمار اعلام شده به اینجا ختم نمی‌شود، بطوریکه براساس داده‌های اعلام شده علاوه بر کشتی‌های روی آب مانده و کالا‌های رسوب کرده در کنار اسکله، بیش از ٣ میلیون و ٩٠٠ هزار تن کالا هم در انبار‌های بندر امام انباشت شده‌اند؛ با این شرایط می‌توان گفت حدود ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کالا در بنادر کشور بلاتکلیف هستند.

با توجه به آمار می‌توان گفت این کالا‌ها اگر سریع از انبار خارج نشوند، مشکل آفت و خودسوزی پیدا می‌کنند؛ چراکه کنجاله سویا یک کالای خودسوز است. اما در بحث گندم و ذرت گازی از آن‌ها متصاعد می‌شود باعث تخریب‌شان خواهد شد.

از سوی دیگر براساس قانون اگر دو ماه پس از انجام آزمایش کالا‌ها تخلیه و خارج نشوند باید مورد آزمایش مجدد قرار بگیرند. در این صورت علاوه بر اینکه هزینه‌ای باید برای انجام آزمایش دوم پرداخته شود احتمال اینکه جواب آزمایش منفی باشد و کالا مردود اعلام شوند وجود دارد که با این شرایط این کالا‌ها باید مرجوع شوند.

اما چرا این تعداد کشتی روی آب مانده اند؟ در این خصوص بهروز آقایی، مدیر کل بنادر و دریانوردی خوزستان مشکل اسنادی را دلیل روی آب ماندن این کشتی‌ها عنوان کرده و بر این نکته تاکید می‌کند که کشتی‌های که روی آب مانده‌اند به دلیل مشکل اسنادی امکان ورود به بندر را ندارند.

با توجه به اظهارات مطرح شده می‌توان گفت، هنوز تبادلات مالی بین فروشنده و خریدار کامل نشده و با مشکل اسنادی مواجه‌اند. پس از رفع مشکل اسنادی به این کشتی‌ها اعلام ورود به بندر می‌شود که در حال حاضر به هیچ یک از این ٣٧ فروند کشتی که حامل کالای اساسی هستند، اعلام ورود به بندر نشده است.

اما به گفته مدیر کل بنادر و دریانوردی خوزستان به فرض رفع مشمل اسنادی این کالا‌ها همچنان امکان ترخیص آن‌ها وجود ندارد، چرا که امور پشتیبانی دام نتوانسته کالا‌های خود یعنی همان ٣ میلیون و ٩٠٠ هزار تن را از انبار‌های بندر امام خارج کند، ظرفیت و انباری برای پذیرش بار کشتی‌های مانده بر روی آب نداریم. با این شرایط امور پشتیبانی دام و شرکت بازرگانی دولتی باید در اقدام سریع کالا‌های انباشت در انبار بندر امام را خارج کنند.