با فرض قیمت صادراتی ۳۵ سنت برای هر متر مکعب گاز ایران، سالانه بیش از ۶ میلیارد دلار عدم النفع به کشور تحمیل می‌شود. همچنین میزان صادرات گاز ایران در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۷.۳ میلیارد دلار بود که از میزان سوزاندن گازهای همراه در این سال کمتر است.

در حال حاضر که کشور با چالش ناترازی گاز مواجه است، جمع‌آوری گازهای همراه به عنوان یکی از راه‌حل‌های افزایش عرضه گاز طبیعی باید مورد توجه جدی قرار گیرد. در حقیقت جمع‌آوری و استفاده از گازهای همراه به عنوان خوراک در پالایشگاه‌های گاز، می‌تواند بیش از ۵۰ میلیون مترمکعب در روز به حجم تولید گاز طبیعی کشور اضافه کند. علاوه بر آن در این پالایشگاه‌ها محصولات با ارزشی همچون اتان، پروپان، بوتان و پنتان نیز تولید خواهد شد که بازار داخلی و صادراتی قابل توجهی به عنوان سوخت یا خوراک واحدهای الفین پتروشیمی دارند.

به عنوان نمونه پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس با ظرفیت پالایشی ۲ فاز پارس جنوبی، با هدف جمع‌آوری گازهای همراه نفت و پالایش آن، تحول عظیمی را در راستای کاهش آلایندگی‌های زیست‌ محیطی خوزستان و توسعه صنعت پتروشیمی محقق می‌کند. پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس بعنوان بزرگ‌ترین تأسیسات جمع‌آوری و فرآورش گازهای همراه نفت کشور با سرمایه‌گذاری ۳.۴ میلیارد دلاری در سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید. در صورتی که این پالایشگاه با ظرفیت کامل فعالیت کند، سالانه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برای کشور درآمدزایی خواهد داشت.

عدم اتمام طرح جمع‌آوری گازهای همراه و فعالیت پالایشگاه بیدبلند با نصف ظرفیت اسمی

عمده خوراک گاز پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس از طریق جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون تامین می‌شود. کل گاز غنی ورودی به این پالایشگاه روزانه ۵۷ میلیون مترمکعب خواهد بود که ۷۵ درصد گاز تولیدی پس از پالایش و جداسازی در قالب گاز متان به شبکه سراسری گاز کشور باز می‌گردد و ۲۵ درصد دیگر محصولات جانبی است. هدف از طراحی و ساخت پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس تولید روزانه ۴۸ میلیون مترمکعب گاز شیرین و پالایش شده متان برای تزریق به شبکه سراسری، سالانه ۱.۵ میلیون تن اتان و ۱.۵ میلیون تن گاز مایع شامل پروپان و بوتان است.

قرارداد طرح توسعه‌ای جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون به مبلغ ۱.۲ میلیارد دلار بین هلدینگ خلیج فارس و شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در سال ۹۷ امضا شد. اجرای این طرح از سوی پالایشگاه بیدبلند خلیج فارس ضمن اینکه به خاموش کردن مشعل‌های منطقه کمک می‌کند، خوراک این پالایشگاه را هم تثبیت می‌کند. جمع‌آوری گازهای همراه منطقه شرق کارون، از فلرینگ بیش از ۵ میلیارد مترمکعب گاز در سال جلوگیری می‌کند.

تا کنون روند اجرای طرح‌ عظیم جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون سرعت قابل قبولی نداشته و منجر به فعالیت پالایشگاه بیدبلند با نیمی از ظرفیت اسمی خود شده است. به نظر می‌رسد روند کند اجرای این پروژه به علت عدم پیگیری مستمر آن‌ و مشکلات مرتبط با مدیریت پروژه است. بنابراین تعیین متولی مشخص و هماهنگی بین دستگاهی و صدور دستورات لازم در این زمینه جهت تسریع کار ضرورت دارد.

تصویب طرح جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی

در این راستا در جلسه ۱۴ دی ماه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، ۱۶ اقدام و پروژه توسعه‌ای اولویت‌دار دولت سیزدهم ذیل طرح «توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز» به تصویب رسید و به منظور پیگیری مستمر تا حصول نتیجه در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت. یکی از این ۱۶ پروژه، طرح عظیم جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون (بیدبلند خلیج فارس) است.

اجرای این پروژه علاوه بر تکمیل ظرفیت خوراک پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس، منجر به کاهش اثرات سو محیط ‌زیستی در منطقه شرق کارون، ارز آوری برای کشور و توسعه و رونق اشتغال و توسعه منطقه خواهد شد و روزانه حدود ۱۵ میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز طبیعی کشور اضافه خواهد کرد.