مسعود پزشکیان پیش از ظهر امروز پنجشنبه در آیین تکریم و معارفه وزرای سابق و جدید علوم، تحقیقات و فناوری، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدای دولت به ویژه شهید جمهور آیت‌الله رئیسی، با اشاره به آیات قرآن کریم «علم و عمل» خالصانه را مهمترین فلسفه و دلیل آفرینش انسان از سوی خدای متعال عنوان کرد و گفت: اگر انسان‌های جامعه باور داشته باشند که حیات زمین به خاطر اوست، حیات او به خاطر علم است، حیات علم به عمل است و حیات عمل به اخلاص و انجام کار‌ها برای خدا و مردم است، آیا ممکن است چنین جامعه‌ای به عقب‌ماندگی، فقر، فساد و تبعیض گرفتار شود؟

رئیس جمهور تصریح کرد: بی‌تردید اگر ما فلسفه آفرینش خود یعنی برخوردار شدن از علم و آگاهی را بفهمیم و این علم و آگاهی را در عمل خالصانه و در راه خدمت به مردم به کار بگیریم، قدر عالمان و اندیشمندان‌مان را بیشتر می‌دانیم و مشکلی برایمان باقی نخواهند ماند.

پزشکیان به پیچیدگی و ناکارآمدی نظام آموزشی کشور اشاره کرد و افزود: در حالی که کل علم اقتصاد به پاسخ به ۴ پرسش چه تولید کنیم؟ چه تعداد تولید کنیم؟ با چه کیفیتی تولید کنیم؟ و در کجا توزیع کنیم؟ می‌پردازد، ما به رغم داشتن دانشگاه‌های متعدد هنوز نتوانسته‌ایم به درستی پاسخ این پرسش‌ها را بدهیم.

رئیس جمهور اظهار داشت: این حجم از دانشگاه‌ها برای چه کاری و حل چه مشکلی ایجاد شده است؟ و چرا جوانان خود را وادار به درس خواندن و تحصیل در رشته‌هایی می‌کنیم که پس از فارغ‌التحصیلی برای آنها شغل و کار وجود ندارد؟ این یک مشکل جدی است که در رشته‌هایی دانشجو تربیت می‌کنیم که به آنها نیاز نداریم و باید با کمک مجلس و وزارتخانه‌های علوم و بهداشت این مشکل را رفع کنیم.

پزشکیان با اشاره به اینکه ما افتخار می‌کنیم که نخبگان زیادی در رشته‌های مختلف تربیت می‌کنیم، اما بعد همین افراد به راحتی از کشور خارج می‌شوند، تصریح کرد: ایراد اول در این زمینه از همان چیزی است که آموزش می‌دهیم. باید در کنار آموزش مباحث علمی به فراگیران مهارت‌های کارگروهی، برقراری ارتباطات کاری و توانایی حل مسئله را نیز آموزش دهیم تا در هنگام مواجهه با مشکلات به جای آنکه زود قهر کنند و از میدان خارج شوند، توانمندی انجام کارگروهی، برقراری ارتباطات علمی و کاری و نیز حل مسئله را داشته باشند.

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه حل مشکلات جامعه در گرو بهره گرفتن از علم و عالمان است، خاطرنشان کرد: نخبه‌ای به کار ما می‌آید که درد جامعه را بشناسد و آموزش دیده که بماند و برای حل مشکلات این آب و خاک تلاش کند. ما نتوانستیم به گونه‌ای جوانان را آموزش دهیم که بلافاصله بعد از فارغ‌التحصیلی فکر نکنند باید به آنها جور دیگری توجه شود و اگر نشد، بافاصله قهر نکنند و از کشور بروند؛ باید عالمانی تربیت کنیم که وجود، ذهن و دانایی و آگاهی‌شان برای حل گرفتاری‌های جامعه و گشودن گره از زندگی مردم باشد.

پزشکیان با بیان اینکه هیچ مشکلی در جهان نیست که راه‌حل‌های علمی متعدد نداشته باشد، گفت: مشکل ما این است که یا راه‌حل علمی را نمی‌دانیم یا می‌دانیم و مهارت اجرایش را نداریم و یا هم راه‌حل را می‌دانیم و هم مهارت اجرایش را داریم، اما به هر دلیلی دل‌مان نمی‌خواهد کاری کنیم! باید این مشکلات را بشناسیم و رفع کنیم. آموزش باید از انحصار کلاس درس خارج شده و به متن جامعه و محیطی که برای حل مشکلات آن ارائه می‌شود، برود.

رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه امروز ما به دنبال تهیه و تدوین ابزار سنجش توانمندی‌های افراد و انتخاب و انتصاب آنان بر این مبنا هستیم، افزود: از همه نخبگان و فرهیختگان خواسته و می‌خواهم که به دولت در این زمینه کمک کنند. متاسفانه تا امروز نتوانسته‌ایم این معیار و ابزار سنجش را برای مدیران و کارکنان سطوح و دستگاه‌های مختلف به شکل دقیق تدوین و عملیاتی کنیم. باید به شکل دقیق مشخص کنیم که چه کسی باید در هر منصبی مسئول شود، در آن منصب باید چکار کند و به شکل باید در قبال عملکرد خود پاسخگو باشد؟

پزشکیان با بیان اینکه باید دستورالعملی مشابه نامه امام علی (ع) به مالک اشتر داشته باشیم، اظهار داشت: تدوین چنین دستورالعملی در زمینه‌ها و سطوح مختلف کاملا مبنا و ضرورت علمی دارد. باید یک دستورالعمل دقیق داشته باشیم که بر اساس آن بدانیم برای هر کاری چه فردی با چه توانمندی‌ها و ویژگی‌هایی لازم داریم، او باید در آنجا چکار کند و نحوه کیفیت پاسخگویی او باید چگونه باشد؟

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه باید دانشگاه‌های کشور به دانشگاه‌هایی تبدیل شوند که بتوانند مشکلات جامعه را حل کنند، تصریح کرد: امروز دانشگاه‌ها در جهان بر پایه اجرای پروژه‌های علمی هم درآمد کسب می‌کنند و هم متخصصان توانمند و مهارت‌محور تربیت می‌کنند، اما دانشگاه‌های ما هنوز به بودجه دولت وابسته هستند و دانشجویانی تربیت می‌کنند که مهارت ندارند.

پزشکیان با انتقاد از اینکه کار را به کاردان نسپردیم و علم را به استخدام حل مشکلات جامعه درنیاورده‌ایم تاکید کرد: دانشگاه می‌تواند مملکت ما را نجات دهد به شرط اینکه به علما و نخبگان به دور از هر سلیقه، باور، گرایش و عقیده‌ای احترام بگذاریم. حضرت علی می‌گوید هر کس یک کلمه به من بیاموزد مرا بنده خویش کرده است، آن وقت ما می‌آییم جوانی که تربیت شده اساتید بزرگ ماست به عنوان رئیس آنها انتخاب می‌کنیم و او هم بی‌توجه به اینکه در اثر زحمات همین اساتید به این جایگاه رسیده، به آنها بی‌احترامی می‌کند.

رئیس جمهور گفت: به وزرای بهداشت و آموزش و پرورش هم گفته‌ام و اینجا هم تاکید می‌کنم، وضعیت همه آن اساتیدی که به هر طریقی از دانشگاه لغو قرارداد یا اخراج شدند، مورد بازنگری قرار دهید و دانشجو‌ها را برگردانید. طبیعی است که دانشجو حرف دارد و اعتراض می‌کند، من باید جوابش را بدهم، یا حرفش حق است که باید اطاعت کنم، یا نه اشتباه می‌کند که باید هدایتش کنم.

پزشکیان با بیان اینکه دانشجو نمی‌تواند آدم بدی باشد چرا که او امید و سازنده فردای مملکت ماست و باید سوال کند، افزود: کرسی آزاداندیشی که رهبر معظم انقلاب بر تشکیل آن تاکید دارند، یعنی اینکه دانشجو آزادانه حرفش را بزند و با منطق جواب بگیرد، هر کدام منطق نداشت باید منطق طرف مقابل را بپذیرد. اینها مسائل روشن علمی است و باید براساس شواهد تصمیم بگیریم. دانشجو را می‌شود هدایت و توجیه کرد، اگر حق با اوست، خودمان را باید اصلاح کنیم، نه اینکه با او برخورد کنیم. اگر این مسئله را دریافتیم و توانستیم بپذیریم، آن وقت مملکت را آباد می‌کنیم.

رئیس جمهور در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه بنده به عنوان یک پزشک نمی‌توانم در همه عرصه‌ها نظر کارشناسی بدهم، اظهار داشت: یکی از مشکلات ما این است که تصور می‌کنیم در همه حوزه‌ها کارشناس هستیم و می‌توانیم نظر کارشناسی بدهیم؛ یکی از شاخص‌های نخبگی این است که بدانیم کجا می‌توانیم و باید نظر کارشناسی بدهیم.

دکتر پزشکیان ضمن قدردانی از زحمات دکتر زلفی‌گل وزیر سابق علوم و نیز تلاش‌های همه خدمت‌گزاران عرصه دانشگاه تصریح کرد: امیدوارم آقای سیمایی بتواند با نگاه مبتنی و متکی بر حق بر اساس شواهد و مستندات علمی مدیران و کارکنان را به کار بگیرد و با اتخاذ تصمیمات صحیح و اجرای صحیح و دقیق آنها کار را به پیش ببرد.

رئیس جمهور با بیان اینکه جامعه به ما امید بسته است، تاکید کرد: اگر دانشگاه، علما و دانشمندان به ما کمک نکنند و با هم وحدت و انسجام نداشته باشیم، بنده نمی‌توانم کاری کنم. همچنین قرار نیست هر حرفی من گفتم به آن عمل شود، بلکه هر کس توانست شواهد و مستندات محکم‌تر و علمی‌تر بیاورد حرفش را به کرسی می‌نشاند.