علی‌اکبر خان نفیسی معروف به ناظم‌الاطبا از پزشکان اواخر حکومت قاجار بود. وی در کرمان و از خانواده‌ای با پیشینه‌ی طبابت به دنیا آمد. از تبار حکیم برهان‌الدین نفیس بن عوض بن حکیم کرمانی، از پزشکان معروف دربار اُلغ بیک بن شاهرخ بن تیمور گورکانی بود.
علم طبابت را نزد پدر آموخت. به جز پزشکی به حکمت الهی و فلسفی علاقه داشت. توسط حاکم وقت کرمان؛ محمداسماعیل خان وکیل‌الملک ترغیب شد که پزشکی را ادامه دهد. در نوزده سالگی به تهران رفت. به دارالفنون راه یافت. دیری نپایید که به دستیاری اساتیدش درآمد و در فوج مهندسی قشون برگزیده شد.
ناصرالدین شاه قاجار بعد از بازگشت از سفر اروپا تصمیم به ساخت بیمارستانی به شیوه‌‌ی اروپائیان گرفت. ناظم‌الاطبا را برای انجام این کار انتخاب کرد. این بیمارستان به " مریض‌خانه‌ی دولتی" شهرت یافت. شاه هم ناظم‌الاطبا را برای این خدمت لقب " حکیم‌باشی" داد.
او ماموریت یافت به عنوان پزشک مخصوص به همراه حاج میرزا حسین خان مشیرالدوله معروف به سپه‌سالار به مشهد برود. سپه‌سالار طی حکمی او را به بازسازی بیمارستان رضوی به سبک اروپایی گماشت که در حال ویرانی بود. بعد از انجام این ماموریت، به دلیل خدماتش، توسط سپه‌سالار به حمایل سرتیپی نائل آمد.
مدرسه‌ی شرف را به سبک اروپایی ساخت. نه تنها هزینه‌ای در قبال آموزش‌هایش دریافت نمی‌کرد، بلکه خرج و مخارج مدرسه را شخصا متقبل شد.
او نقش موثری در امضای فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه داشت. از پایه‌گذران نخستین مجلس حفظ‌الصحه بود.
تالیف‌های متعددی در زمینه‌ی پزشکی دارد. تالیف‌های غیر پزشکی هم دارد از جمله: واژه‌نامه‌ی بزرگ چهار جلدی فرهنگ ناظم‌الاطبا یا فرهنگ نفیسی.
خالی از لطف نیست بدانیم وی پدر "سعید نفیسی" بوده.
.jpg)
نظرات
0