سینما هنوز زنده است


نویسنده: دکتر فردین احمدی مدیر مسئول انتشارات بین المللی حوزه مشق

۲۱ شهریورماه، روز ملی سینماست؛ روزی که همیشه بهانه‌ای است برای نگاه دوباره به سینمای ایران، هنری که با خاطرات و احساسات ما پیوندی عمیق دارد. از «قیصر» که مردانگی را به ما آموخت، تا «مادر» که با آن اشک ریختیم، با «لیلی با من است» که خندیدیم و با «کرخه تا راین» که زندگی کردیم. سینمای ایران، نه فقط یک هنر، بلکه آینه‌ای از تاریخ، فرهنگ و روح جمعی ماست.

سینمای ایران در سالی که گذشت

پس از پشت سر گذاشتن روزهای سخت کرونا و تاثیرات آن بر صنعت سینما، سال های اخیر را می‌توان سال بازیابی و بازگشت تدریجی سینما به روال عادی دانست. هرچند دوران کرونا به شدت به این صنعت لطمه زد و سینماها را برای مدتی تعطیل کرد، اما پس از بازگشایی سالن‌های سینما و پایان محدودیت‌ها، سینمای ایران با چالش‌های جدیدی روبه‌رو شد که از جنس دیگری بود.

چالش‌های جدید سینمای ایران

سینمای ایران  با دو چالش بزرگ روبه‌رو بود؛ نخست، جذب دوباره مخاطبان به سینما و دوم، تغییر سلیقه تماشاگران. بعد از سال‌های رکود و تاثیرات شدید کرونا، مخاطبان به پلتفرم‌های نمایش خانگی و VOD‌ها عادت کرده‌اند و این تغییر در عادات فرهنگی، یکی از بزرگترین موانع سینما در بازگشت به روزهای طلایی‌اش است.

اگرچه برخی فیلم‌های کمدی مانند «فسیل» در سال‌های گذشته توانستند به فروش‌های فوق‌العاده دست یابند و به نوعی ناجی سینما شوند، اما این موفقیت‌ها بیشتر استثناهایی بودند که نمی‌توان آن‌ها را معیار بازگشت کلی سینما دانست. سوالی که همچنان در ذهن اهالی سینما باقی مانده این است: آیا مخاطبان سینمای ایران تنها به فیلم‌های کمدی علاقه دارند یا فیلم‌های اجتماعی و درام هم می‌توانند جایگاه خود را بازپس گیرند؟

کمدی، ناجی سینما یا عامل محدودکننده؟

در سال ۱۴۰۳، کمدی‌ها همچنان بخش عمده‌ای از فروش سینماهای ایران را به خود اختصاص دادند. فیلم‌هایی مانند «تگزاس ۳» و «تمساح خونی» نیز همچنان به موفقیت خود ادامه دادند و این نشان‌دهنده نیاز جامعه به سرگرمی و خنده بود. در دورانی که مردم با مشکلات اقتصادی و اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند، فیلم‌های کمدی تبدیل به راهی برای فرار از واقعیت‌های سخت زندگی شده‌اند. اما این مسأله نباید منجر به کاهش توجه به دیگر ژانرهای سینمایی شود.

وضعیت فیلم‌های اجتماعی و درام در ۱۴۰۳

فیلم‌های اجتماعی و درام همچنان با چالش‌های خود دست و پنجه نرم می‌کنند. اگرچه در سال ۱۴۰۳ چندین فیلم اجتماعی تولید و اکران شد، اما فروش آن‌ها به اندازه کمدی‌ها نبود. جامعه ایرانی با موضوعاتی مانند تلخی بیش از حد و سیاه‌نمایی در این فیلم‌ها مشکل دارد. با این حال، این آثار همچنان باید بخشی از سینمای ایران باشند؛ چرا که نقش مهمی در بازتاب مسائل اجتماعی و فرهنگی دارند. نمونه‌هایی مانند «سه کام حبس» در سال گذشته نشان داد که اگر فیلم‌های اجتماعی به‌درستی و با حساسیت ساخته شوند، می‌توانند توجه مخاطبان را جلب کنند.

توجه به نسل جوان و فیلم‌سازان نوظهور

یکی از نقاط قوت سینمای ایران، حضور نسل جوان و خلاقی است که هر ساله با آثارشان در جشنواره‌ها درخشیده و نظرها را به خود جلب می‌کنند. سینماگرانی که با دیدگاهی تازه و نگاهی متفاوت به مسائل روز جامعه، فیلم‌هایی تولید می‌کنند که می‌تواند آینده سینمای ایران را رقم بزند. در کنار فیلم‌های بلند، آثار کوتاه و مستند ایرانی همچنان در جشنواره‌های بین‌المللی خوش درخشیده و نام سینمای ایران را در سطح جهانی زنده نگه داشته‌اند.

نگاهی به آینده سینمای ایران

با عبور از بحران‌های سال‌های اخیر، سال ۱۴۰۳ می‌تواند نقطه آغازی برای دوره‌ای تازه در سینمای ایران باشد. با توجه به استقبال از آثار کمدی و همچنین تلاش برای احیای فیلم‌های اجتماعی و درام، آینده سینمای ایران به برنامه‌ریزی دقیق و حمایت از تمامی ژانرها و فیلم‌سازان نوآور نیاز دارد. همچنین تعامل بیشتر میان هنرمندان و مدیران فرهنگی، حمایت از تولیدات ملی و تلاش برای جذب دوباره مخاطبان به سالن‌های سینما، می‌تواند سینمای ایران را به روزهای پررونق گذشته بازگرداند.

سینما همچنان زنده است

سینمای ایران با تمام چالش‌ها و فراز و نشیب‌هایش، همچنان زنده است و نقش مهمی در فرهنگ و هویت ملی ما دارد. روز ملی سینما فرصتی است برای گرامیداشت این هنر و یادآوری اینکه سینما تنها یک صنعت نیست؛ بلکه بخشی از زندگی و احساسات ماست.